25.5.14

Άλωση



Η κατάλυση της ελληνικής αυτοκρατορίας του Βυζαντίου

Στα 1.100 χρόνια ζωής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Κωνσταντινούπολη είχε πολιορκηθεί αρκετές φορές αλλά μόνο μία φορά είχε πέσει στα χέρια των εχθρών, το 1204 από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας. Μετά το 1204 στην πόλη εγκαθιδρύθηκε ένα αδύναμο Λατινικό βασίλειο και οι υπόλοιπες περιοχές της Αυτοκρατορίας είχαν διασπαστεί σε επί μέρους βασίλεια. Ένα από αυτά, η ελληνική Αυτοκρατορία της Νίκαιας κατάφερε να επικρατήσει στην περιοχή και να ανακτήσει την Πόλη το 1261. Τους επόμενους δύο αιώνες όμως, η εξασθενημένη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, δεχόταν συνεχείς επιθέσεις από Λατίνους, Σέρβους, Βουλγάρους και ιδιαίτερα από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Οι Τούρκοι Οθωμανοί έφτασαν στην περιοχή όταν η βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν ήδη αποδυναμωμένη. Παράλληλα με τις νίκες τους επί των Βουλγάρων το 1371 και των Σέρβων το 1389, οι Οθωμανοί προωθήθηκαν και στη νότια Βαλκανική.

Το 1453 στην Αυτοκρατορία ανήκαν, εκτός από την ίδια την Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της, μόνο ένα τμήμα της Πελοποννήσου, με επίκεντρο τον Μυστρά, καθώς και η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, ένα ελληνικό κράτος που δημιουργήθηκε το 1204 στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας και κατάφερε να επιβιώσει όλο αυτό το διάστημα.

Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους κράτησε περίπου 3 μήνες και, τελικά, ο σημαντικά ισχυρότερος Μωάμεθ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη την Τρίτη 29 Μαΐου 1453. Όπως παραδίδει ο ιστορικός Γεώργιος Σφραντζής, δόθηκε διαταγή για τριήμερη λεηλασία της πόλης. Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν χωρίς διάκριση. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια με όλο τους τον πλούτο λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς.

Το 1456 ο Μωάμεθ Β' απέσπασε από τους Φράγκους την Αθήνα και λίγο αργότερα υπέταξε όλες τις ελληνικές περιοχές, όπως και την Πελοπόννησο. Το 1461 καταλύθηκε και η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ενώ την ίδια χρονιά καταλήφθηκαν και τα τελευταία υπολείμματα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Βενετοί και Γενουάτες συνέχισαν να κατέχουν μερικά από τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, ενώ η Κύπρος έπεσε στα χέρια των Οθωμανών το 1571, και η Κρήτη το 1669.

Ζαχαρίου Δημήτρης, φιλόλογος